KET MAG in de geschiedenis van de queer media

Ik denk dat ik me altijd de eerste keer zal herinneren dat ik naar een perswinkel ging om een queer magazine te kopen.

Ik was begin twintig en begon openlijk voor mijn homoseksualiteit uit te komen. Ik ging de winkel binnen, struinde de rekken af met een kloppend hart en vond tussen enkele grafische tijdschriften wat ik zocht: Têtu, het Franse homoblad.

Ik pakte het en liep naar de toonbank, probeerde zo nonchalant mogelijk te doen, ook al kookte ik van binnen van opwinding en angst.

Toen ik uit de winkel kwam, voelde ik me om verschillende redenen erg trots op mezelf. Ik had het gevoel dat ik met het kopen van dit tijdschrift een krachtig statement maakte. Ook ik behoor tot deze gemeenschap van gemarginaliseerde mensen. Têtu kopen, en vervolgens abonnee worden, was mijn eerste grote stap om me bij de gemeenschap aan te sluiten, lang voordat ik me regelmatig in een homobar zou wagen of me zou laten registreren als lid van een regenboogvereniging.

Dit tijdschrift was het eerste dat ik bezat om aan te geven dat ik deel uitmaakte van de LGBTQI+-gemeenschap. En ik maakte het tot een van mijn eerste militante daden om het publiekelijk te tonen, bijvoorbeeld door het in de trein te lezen.

In die tijd, in het begin van de jaren 2000, stond het internet nog in de kinderschoenen. Er waren nog geen sociale media of dating apps. De queer tijdschriften waren nog steeds het belangrijkste instrument om de leden van de LGBTQI+ gemeenschap met elkaar in contact te brengen, een gevoel van saamhorigheid te creëren en informatie en voorlichting over queer onderwerpen aan te bieden. Alle rollen die queer periodieken al meer dan een eeuw speelden.

De eerste queer tijdschriften

Het eerste queer tijdschrift verscheen in 1896 in Berlijn, Duitsland, aan het begin van wat de eerste homoseksuele beweging zou kunnen worden genoemd.

Dit maandblad heette Der Eigene en vermeldde zijn doel niet duidelijk uit angst gecensureerd te worden. Het ging over mannelijkheid in het algemeen, met artistieke afbeeldingen van knappe mannen, en na een paar nummers begon het fictie te publiceren met homoseksuele personages.

Naarmate de publicatie vorderde, inspireerde het anderen om in heel Europa queer tijdschriften te lanceren.

Het maandblad Akademos verscheen in Parijs, Frankrijk, in januari 1909.

Omdat het niet lukte een stabiel economisch model te vinden voor zijn ontwikkeling en het moeilijk bleek adverteerders te werven voor dit nieuwe soort tijdschrift, verdween dit eerste Franse homoblad in december 1909 na slechts 12 nummers te hebben uitgegeven.

Financiële moeilijkheden waren niet het enige probleem waarmee de eerste queer tijdschriften te kampen hadden. De censuur stond te trappelen om toe te slaan.

Het tweede Franse homoblad - opgericht in 1924 en Inversions geheten - veranderde zijn naam enkele maanden na de eerste uitgave in L'Amitié in een poging een proces wegens schending van de goede zeden te voorkomen. De truc werkte niet en twee van de oprichters van Inversions werden in 1927 veroordeeld tot drie maanden gevangenisstraf.

Censuur maakte ook een einde aan het allereerste queer tijdschrift dat in de Verenigde Staten verscheen - Friendship and Freedom . Dit tijdschrift was het officiële blad van de eerste LGBTQI+-vereniging die in 1924 in de VS werd opgericht, de Society for Human Rights.

Henry Gerber, de oprichter, was een Amerikaanse soldaat die tijdens de Eerste Wereldoorlog in Duitsland had gediend en die in Chicago graag wilde herhalen wat hij in Duitsland had ontdekt.

Na slechts een paar nummers werd Gerber's huis overvallen door de politie. Hij werd gearresteerd, samen met enkele andere leden van de Society, terwijl een artikel in de Chicago Examiner krant hen aan de kaak stelde als praktiserende een kinderseks-sekte.

Gerber onderging drie processen voordat de aanklachten tegen hem werden ingetrokken. In de tussentijd verloor hij zijn baan en gebruikte hij al zijn spaargeld voor zijn verdediging.

Ondanks de gerechtelijke uitspraak geeft de politie de in zijn huis in beslag genomen exemplaren van Vriendschap en Vrijheid en zijn typemachine niet terug. Gerber ontmantelde de Society en verliet Chicago zonder geld.

Het eerste Amerikaanse queer tijdschrift en LGBTQI+ vereniging had nog geen jaar bestaan.

Tegelijkertijd nam in het naoorlogse Duitsland de LGBTQI+ gemeenschap in Berlijn een hoge vlucht - zoals blijkt uit de publicatie van ten minste een dozijn queer tijdschriften. Tot de publicaties behoorden Die Freundshaft, met zijn tienduizenden exemplaren per week, en de eerste lesbische tijdschriften, Die Freundin (1924) en Frauenliebe (1926). Dit laatste blad was ook gericht tot travestiet mannen.

Hoewel de censuur niet zo streng was als in andere delen van de wereld, was zij in de Weimarrepubliek niet afwezig. Die Freundin moest gedurende enkele maanden de publicatie staken, terwijl Frauenliebe om te overleven werd omgedoopt tot Garçonne.

Deze tijdschriften werden vaak geproduceerd door verschillende LGBTQI+-verenigingen en reikten veel verder dan de grote steden waar ze werden geproduceerd. Uit de brieven van lezers die in deze tijdschriften werden gepubliceerd, bleek hoe essentieel ze waren voor het creëren van een gevoel van saamhorigheid, van normaliteit, voor duizenden
lezers die niet konden deelnemen aan de bloeiende LGBTQI+ scene.

In de jaren dertig maakten de opkomst van het fascisme in Duitsland, de gevolgen van de financiële crisis en vervolgens de Tweede Wereldoorlog echter een einde aan de eerste LGBTQI+-beweging.

Alle "queer" tijdschriften die in heel Europa waren verschenen, werden opgeheven of gecensureerd, behalve één, Der Kreis , dat in 1932 in Zwitserland was opgericht en dat tijdens de oorlog bleef verschijnen.

Een belangrijk instrument in de ontwikkeling van de moderne LGBTQI+ beweging

Zodra de Tweede Wereldoorlog voorbij was, werd de LGBTQI+-beweging in Europa en de Verenigde Staten nieuw leven ingeblazen dankzij de publicatie en verspreiding van queer tijdschriften.

Het eerste dat weer verscheen was een Nederlands tijdschrift, Levensrecht , opgericht in 1940 - slechts enkele maanden voor de nazi's Nederland binnenvielen - en waarvan de uitgave in september 1946 werd hervat.

De zogenaamde homofiele verenigingen die in de jaren 1950 werden opgericht, produceerden allemaal "queer" tijdschriften om een breder publiek te bereiken en hun ledenaantal te vergroten. Deze publicaties waren van essentieel belang omdat deze organisaties verborgen bleven.

Onder deze tijdschriften vinden we ONE, Inc (1953), The Mattachine Review (1955) en The Ladder (1956) in de Verenigde Staten of Arcadie in Frankrijk (1954).

Deze tijdschriften werden meestal verkocht via abonnement en werden undercover verzonden.

Niettemin besloot de Amerikaanse postdienst in 1954 dat de inhoud van ONE, Inc obsceen was en weigerde de verspreiding ervan. Dit leidde tot een rechtszaak die het Hooggerechtshof van de Verenigde Staten bereikte, dat in 1958 in het voordeel van de distributie van het tijdschrift oordeelde. Deze uitspraak was een sterke impuls voor de ontwikkeling van de LGBTQI+-beweging.

Sinds de jaren tachtig heeft de diversificatie van de queer media met radiozenders, tv-zenders en allerlei online-inhoud (websites, Instagram-accounts, podcasts, video's, enz.) bijgedragen tot de ontwikkeling, structurering en versterking van de LGBTQI+-gemeenschap. Gedrukte tijdschriften zoals KET Magazine of Garçon zetten echter een eeuwenlange traditie voort waarvan het doel altijd is geweest om banden te creëren tussen de leden van de gemeenschap, te helpen bij het opbouwen van een gevoel van inclusie en erbij horen, te informeren en op te voeden, zichtbaarheid te geven aan lokale mensen en projecten, en het delen van ervaringen te bevorderen.

Het is onze plicht hen te steunen, aangezien queer media altijd de ruggengraat zijn geweest van de LGBTQI+-beweging in haar recente geschiedenis.

Ontdek de geschiedenis van de queer media in KET Talks podcast episode 1 verkrijgbaar op Youtube, Spotify, IGTV en Deezer.