Zichtbaarheid, een tweesnijdend zwaard' een Carte Blanche door Victoriæ Defraigne

Om het thema trans-zichtbaarheid in het nieuwste nummer van KET te introduceren, besloten we carte blanche te geven aan Victoriæ Defraigne, auteur van het boek "Transidentiteiten uitgelegd aan mijn ouders (en aan alle anderen)". Victoriæ blijft een sterke transactiviste in België. Ze was een van de gastheren van de Brussels Pride.

Zichtbaarheid, een tweesnijdend zwaard

Zoals ik vaak vertel, heb ik me lang afgevraagd waarom het zo lang heeft geduurd voordat ik mijn transidentiteit begreep. Waarom kostte het me zoveel jaren om een gevoel onder woorden te brengen dat, eenmaal begrepen, zo vanzelfsprekend leek? Pas toen ik Disclosure zag, een documentaire die (onder andere) door Laverne Cox werd geregisseerd, begreep ik het: mijn hele leven lang was ik gevoed met verkeerde voorstellingen van transidentiteiten, van transpersonen. De transvrouwelijke personages waarmee ik was opgegroeid, gespeeld door cisgender mannen, werden bespot, bekritiseerd en belachelijk gemaakt. Hoe kon ik mezelf herkennen in een identiteit die niemand respecteerde? Wie zou zich willen identificeren met iets dat in de media walgelijk leek? Niemand.

Pas toen ik toegang kreeg tot meer oprechte en authentieke voorstellingen van transvrouwen, begreep ik wie ik was. Door te leren over zichtbaarheid en de ervaringen van andere transpersonen realiseerde ik me hoe krachtig zichtbaarheid kan zijn, voor transpersonen zelf, maar ook voor het verspreiden van informatie en het deconstrueren van de valse overtuigingen die aan onze identiteiten verbonden zijn.

Zichtbaarheid heeft de kracht om mensen samen te brengen. Het is een van de rollen die ik op me neem, een beetje ondanks mezelf, door mijn activisme. Ik had absoluut geen idee dat het veranderen van mijn persoonlijke Instagram-account in een educatief account ertoe zou leiden dat ik een boek zou gaan schrijven. Het oorspronkelijke idee achter dit account was simpelweg om weer controle te krijgen over wat mensen over mij konden zeggen. Ik had noch de wapens noch de kennis om de rol van activist en rolmodel voor transpersonen op me te nemen. Ik heb toen op de harde manier geleerd hoe ik me moest ontdoen van alle vooropgezette ideeën waarmee ik was opgegroeid, hoe ik mezelf zo veel mogelijk moest deconstrueren om zo intersectioneel mogelijk te zijn, hoe ik de negatieve kanten van mijn socialisatie kwijt kon raken en vooral hoe ik mijn boodschap zo goed mogelijk kon politiseren om hem zo nuttig mogelijk te maken. Ik kreeg al snel de smaak te pakken van de militante puurheid die andere trans mensen uitstraalden die, omdat ze zich niet herkenden in mijn activisme, het als onwettig beschouwden. Wel merkte ik dat de overgrote meerderheid van de trans mensen met wie ik in contact kwam me bedankte voor mijn werk. Zien dat een transpersoon zichtbaar is, ruimte inneemt en zelfs gewoon bestaat, is heel versterkend voor een transpersoon. En voor cis-mensen laat het zien dat we bestaan en dat we niet anders zijn. Dat is volgens mij de kracht van zichtbaarheid.

Slechte zichtbaarheid kan echter ook verdeeldheid zaaien. Door een verkeerde voorstelling van zaken, maar ook omdat zichtbaarder zijn betekent dat je kwetsbaarder bent. Vroeger trok niemand onze plaats in de openbare ruimte in twijfel omdat we niet zichtbaar waren, althans niet zoveel. Tegenwoordig denkt iedereen dat ze het recht hebben om iets over ons te zeggen, alsof we een onderwerp van debat zijn. We zien dit steeds meer, met mensen zoals Dora Moutot, het zelfbenoemde icoon van de Franse TERF-beweging, die een echte oorlog tegen onze rechten en onze gemeenschappen leidt. Gelukkig is deze beweging, die nefast is voor onze gemeenschappen, er nooit echt in geslaagd om zich in België te vestigen. Ze staat echter voor onze deur en heeft zich over de hele wereld verspreid en geradicaliseerd.

De Verenigde Staten zijn een levendig voorbeeld. Op 23 mei 2023 meldde Le Monde dat er sinds het begin van het jaar 549 wetsvoorstellen zijn ingediend die ingaan tegen de rechten van transpersonen, waarvan er 73 zijn aangenomen. Het epicentrum van deze Amerikaanse anti-transbeweging is de staat Texas, waar transkinderen en hun families worden opgejaagd door de autoriteiten. De regering van Texas heeft op basis van misleidende en transfobe argumenten verklaard dat transitie een "gevaar" is voor een kind en dat er daarom een repressief beleid moet worden ingevoerd om "kinderen te beschermen", d.w.z. om te voorkomen dat kinderen met een transitie beginnen als ze dat willen, en erger nog, om degenen die al met een medische transitie zijn begonnen te dwingen om uit transitie te gaan. Alsof het dragen van wapens niet de belangrijkste oorzaak is van kindersterfte in het land. Als gevolg hiervan zijn transkinderen en hun families de staat Texas ontvlucht en worden professionals in de gezondheidszorg gedwongen om families in het geheim te helpen, waarbij ze zware boetes riskeren - kortom, een bijzonder dystopische maar zeer reële situatie.

Iets heel anders is dat sport ook een omgeving is waar de zichtbaarheid van onze gemeenschappen heeft geleid tot een toename van discriminatie. Hoewel ongegrond, wordt het biologische argument, dat ook gebruikt wordt door TERF's, gebruikt om de weigering te rechtvaardigen om transgenders toe te laten tot de categorie die gekoppeld is aan hun genderidentiteit. Ook al is het makkelijk om aan te tonen dat dit argument onsamenhangend is, vooral als je merkt dat transatleten er alleen last van hebben als ze winnen en niet als ze verliezen, begrijp ik dat dit sommige verkeerd geïnformeerde cis-mensen zorgen kan baren. Onlangs kregen we echter een ongelooflijk verkeerde en absoluut onbegrijpelijke mededeling van de FIDE, de internationale schaakbond. Een paar weken geleden kondigde de FIDE aan dat transgender vrouwen vanaf 21 augustus 2023 niet meer mee mogen doen aan vrouwenschaakwedstrijden, omdat "het feit dat ze als man geboren zijn hen een intellectueel voordeel zou geven". Ik zie geen andere verklaring voor dit argument dan vrouwenhaat. Concreet insinueert FIDE dat vrouwen minder intelligent zijn dan mannen. Dit herinnert ons er nog maar eens aan dat de transbeweging bij uitstek feministisch is.

Zichtbaarheid is een wapen waar we niet zonder kunnen, ook al kan het leiden tot discriminatie. Ik denk dat als ze wat meer naar ons zouden luisteren, ze zouden begrijpen dat we alleen maar een beetje empathie willen. Hun conservatieve ideologieën, die gebaseerd zijn op een verlopen model, weerhouden hen ervan om verder te kijken dan de (valse) schijn die door de geïndoctrineerde media wordt gecreëerd. Ik hoop dat ze zullen begrijpen dat we ons niet meer zullen verstoppen en dat het tijd is om ons, trans mensen, te accepteren. Het enige wat we vragen is een beetje liefde, en dat is ook wat zij nodig hebben.

Transidentiteiten uitgelegd aan mijn ouders (en aan alle anderen)

Hoe reageer je als een kind onlangs uit de kast komt als trans zonder onhandig te zijn en hoe steun je hem of haar? Hoe begrijp je deze realiteit als iemand die er niet mee te maken heeft?

Victoria Defraigne beantwoordt alle vragen die ouders kunnen hebben over transidentiteit. Op een informatieve en inclusieve manier deconstrueert ze stereotypen en maakt ze het onderwerp toegankelijk voor iedereen. Omdat de reis van transgenders meervoudig en uniek is, geeft ze praktisch advies om hen met vriendelijkheid te begeleiden en te steunen, zonder hen te stigmatiseren. Op basis van haar ervaring, persoonlijke verhalen en concrete informatie benadrukt de auteur de diversiteit van transervaringen en de strijd tegen transfobie.

Een leerzaam boek om alles over transidentiteiten te begrijpen!

"Victoria Defraigne slaagt erin om zowel pedagogie als gevoeligheid te combineren. Inderdaad, naast de algemene vragen die ze met authenticiteit en pedagogie beantwoordt, onthult dit boek het leven, haar leven, de grote angsten en de kleine overwinningen, de stadia van een progressie, waarvan een van de moeilijkheden is de richting te kennen, of het resultaat te onderscheiden." Typhanie Afschrift, Voorwoord