Deconstructie van de dansvloer met Psst Mlle

"Psst Mlle" is een in Brussel gevestigd collectief van zeven personen met als tweeledig doel het creëren van nieuwe ruimtes in de muziek- en culturele sector voor vrouwen en genderminderheden om op te treden en het promoten van deze artiesten op de meer mainstream scene.

Kunt u ons iets vertellen over het ontstaan van "Psst Mlle" en de verschillende doelstellingen achter dit project?

Souria:

"Psst Mlle is een feministisch platform geboren in 2018. In het begin was het doel om vrouwen zichtbaarder te maken in de muziekscene. Ik had al een voet in de industrie en wilde evenementen organiseren, maar het was me zo duidelijk dat mannen alle ruimte innamen op de meeste evenementen dat ik deze genderongelijkheid wilde omdraaien.

In het begin ging het vooral om showcases en dj-sets met een uitsluitend vrouwelijke line-up. En in de loop der jaren werd het een meer intersectioneel platform, dat vrouwen en genderminderheden op een multidisciplinaire manier belicht, dus het gaat niet meer alleen om muziek, we organiseren ook talks, workshops, etc..."

Shaine:

"Voor het programma van 2022 hebben we gewerkt aan een nieuw format, we proberen altijd een workshop of debat te organiseren over een onderwerp dat rechtstreeks verband houdt met problemen in de uitgaanssector. En voor de rest van de avond nodigen we live artiesten of dj's uit.

Onlangs organiseerden we "Transmission", een evenement gebaseerd op transidentiteiten, de overdracht van transkennis en creativiteit binnen de gemeenschap, maar het stond ook open voor een publiek dat niet bijzonder goed geïnformeerd is over dat onderwerp. Dus voor dit evenement werkten we uitsluitend met transpersonen van A tot Z voor de visuele identiteit, de fotografen, enz... Alles werd beheerd door transpersonen en ik denk dat dit soort projecten echt zinvol is en goed voelt.

In feite merkten we dat er momenteel weliswaar een bewustwording is over de aanwezigheid van vrouwen en genderminderheden in het nachtleven en de muzieksector, maar dat ze meestal als token* gebruikt worden door grote podia zodat ze kunnen zeggen dat er 2 of 3 vrouwen of queer mensen optreden, gewoon om in de nieuwe normen te passen. Maar uiteindelijk zijn we nog niet echt opgenomen binnen die scenes."

Tegenwoordig zijn er in de feministische/queer-scene heel wat mogelijkheden voor artiesten om op te treden en zich te ontwikkelen. Maar als ze zich elders willen ontwikkelen (buiten de feministische/queer scene) wordt het ingewikkelder...

Souria:

"Ja, van buitenaf is dat ook iets wat mij opvalt, ik zie vaak dat artiesten en dj's alleen geboekt worden door feministische/queer collectieven of podia. En juist het doel van 'Psst Mlle' is om een platform te zijn om artiesten zichtbaar te maken voor dat andere mainstream circuit."

Shaine:

"Omdat we al gevestigd waren in dit circuit, wisten we ons op te dringen in meer mainstream podia. We hebben samengewerkt met grote clubs als C12 bijvoorbeeld. Maar ik denk dat er ook een zekere trots schuilt in het kunnen vinden van nieuwe ruimtes, nieuwe podia, en ook omdat het cool is om met een stel meiden alles vanaf nul te kunnen samenstellen, en niet verplicht te zijn om via die grote instellingen te gaan."

Souria:

"Ja, het is dus een echte dubbele actie: aan de ene kant gaat het om het creëren van onze ruimtes, het samen opbouwen van alles vanaf nul en het hebben van onze eigen gemeenschappen en aan de andere kant gaat het ook om het overnemen van mainstream plekken en ze van binnenuit te veranderen. En door dan bijvoorbeeld evenementen bij C12 te organiseren, kunnen onze artiesten ook zichtbaar zijn voor de boekingsagenten van C12 en daar later opnieuw geboekt worden."

Shaine:

"Het helpt om aan te dringen op wat veranderingen in hun opstelling. Het is nooit genoeg, maar het begint langzaam te veranderen. Tenminste, ik denk dat er een bewustwording plaatsvindt met betrekking tot dat onderwerp."

Welke obstakels bent u tegengekomen bij het organiseren van evenementen?

Souria:

"Toen we het project in 2018 lanceerden, waren er nog niet zoveel collectieven die met dit onderwerp bezig waren als nu. En het is supergaaf dat dit onderwerp nu door verschillende mensen en verschillende collectieven wordt aangepakt omdat het veel meer kracht heeft. Maar in het begin kreeg ik opmerkingen als "waarom gaat het alleen om vrouwen, is het niet een beetje radicaal, waarom geen 50/50?". Je moet je visie altijd rechtvaardigen en dat is erg vermoeiend.

Onlangs bracht Scivias (een platform dat veranderingen stimuleert voor een meer inclusieve muzieksector in de Federatie Wallonië-Brussel, e.d.) een rapport uit waarin het aantal vrouwelijke en niet-binaire artiesten werd berekend binnen alle Belgische festivals deze zomer (festivals die financieel gesteund worden door de Federatie Wallonië-Brussel). En ik denk dat er op ongeveer 20% vrouwen en minder dan 1% niet-binaire mensen in de hele line-up zitten.

En dit "tokenismeprobleem" doet zich ook voor bij ons collectief: soms worden we uitgenodigd voor bepaalde gelegenheden, maar we weten niet of mensen ons project echt willen steunen of dat het alleen maar is om een hokje aan te kruisen, subsidies te krijgen en een goed imago van buitenaf te krijgen.

Dus ja, er zijn nog veel obstakels en in deze positie verkeren, nooit zeker weten of de mensen die ons uitnodigen oprecht zijn of niet, is op den duur echt vermoeiend."

Wat betekent volgens u dit gebrek aan inclusie en diversiteit in de Belgische culturele scène vandaag? En wat zijn mogelijke oplossingen voor dit probleem?

Shaine:

"Het betekent dat we echt moeten blijven doen wat we doen en dat andere mensen dat ook moeten doen. We moeten steeds meer ruimte innemen.

De instellingen moeten ook een beetje wakker worden met betrekking tot deze kwestie en echt in actie komen! Zonder dit zullen we geen gendergelijkheid kunnen bereiken."

Souria:

"Uiteindelijk is het gewoon een afspiegeling van de rest. De muzieksector is net als elke andere sector, maar nu beginnen we eindelijk rapporten en statistieken te krijgen. Want helaas begrijpen mensen een probleem pas als ze cijfers en statistieken kunnen lezen, anders wordt het niet serieus genomen. Een ander probleem is echter dat bepaalde gegevens, zoals raciale gelijkheid, in België bijvoorbeeld illegaal blijven om te analyseren. Dus als we geen gegevens en rapporten over deze kwesties hebben, maakt dat het probleem totaal onzichtbaar.

Maar de rapporten die we nu hebben, kunnen we niet in twijfel trekken. Dus al het werk dat Scivias heeft gedaan is zeer belangrijk."

We weten nu dat het bedriegerssyndroom en het gebrek aan legitimiteit een gevoel is dat vooral vrouwen en genderminderheden treft, wilt u dit probleem aanpakken?

Souria:

"Wat mij betreft, weet ik dat het gebrek aan legitimiteit vanaf het begin mijn grootste probleem is geweest, want ik maak geen muziek, ik ben geen muziekprogrammeur, dus toen ik dit platform creëerde, dacht ik "wie ben ik eigenlijk om dit te doen?". En ik denk dat dat een vraag is die een cisgender man zich nooit zou stellen.

En dan is er ook nog dit "verdampingsfenomeen". Binnen de mensen die muziek studeren zijn er in feite veel meer vrouwen dan mannen. Maar daarna zijn er veel minder vrouwen die een professionele carrière beginnen en dit wordt het "verdampingsfenomeen" genoemd. Dit komt grotendeels omdat ze achteraf zoveel obstakels hebben dat ze uiteindelijk liever in het onderwijs gaan, enz... Ook door het feit dat om professioneel te worden in een bepaalde sector, je je daar later goed bij moet voelen, dingen moeten aan je worden aangepast en voorlopig wordt er niet gedacht door en voor vrouwen of genderminderheden."

Wat voor advies zou u geven aan jonge vrouwen en queer artists die vandaag de dag de artistieke/culturele sector in willen?

Doe het gewoon!

Souria:

"Ja, en eigenlijk deden we met Psst Mlle alles achterstevoren. We zijn pas sinds een jaar een non-profit organisatie, dus we hebben alles nogal instinctief gedaan. We leerden on the job. Maar soms was het ook een obstakel om bijvoorbeeld toegang te krijgen tot subsidies en dat soort dingen.
Nu zijn er veel feministische verenigingen en andere collectieven in opkomst, en die doen alles stap voor stap, in de "juiste volgorde". En meer dan dat, het is ook belangrijk om te weten waar je goed en niet goed in bent en je te omringen met mensen die de dingen aankunnen waar jij niet goed in bent.
Maar anders kun je ook alles parallel aan het systeem doen, je hoeft er niet in te zitten."

Shaine:

"Ik denk dat we daarom een multidisciplinair collectief zijn geworden, iedereen heeft zijn sterke punten. En dat maakt ons ook sterker, we kunnen samen onze stem verheffen en dat is ook heel geruststellend. Jezelf omringen met de juiste mensen is dus een sleutel. En voor jonge artiesten zou ik zeggen: treed zoveel mogelijk op, laat jezelf zien, claim je plaats. Want wij, vrouwen en queer people, bestaan en iedereen heeft het recht te bestaan, te produceren en te creëren!"

Mis Psst Mlle's volgende evenement niet op vrijdag 29 oktober in Atelier 210. Line Up met onder andere: DJ Amigo3, Céline Gillain, Lou en Mikamayonnaise. Meer info vind je op het Facebook evenement: https://www.facebook.com/events/s/chenille-psst- mlle/5045952675497229/ of website: www.atelier210.be.

Vergeet ook niet @psst_mlle te volgen op Instagram om op de hoogte te blijven van hun toekomstige evenementen!

*token/tokenisme: iets dat een persoon of organisatie doet dat een groep mensen die onrechtvaardig wordt behandeld in de samenleving lijkt te steunen of te helpen, zoals het geven van een lid van die groep een belangrijke of publieke positie, maar dat niet bedoeld is om veranderingen door te voeren die die groep mensen blijvend zouden helpen (https://dictionary.cambridge.org/fr/dictionnaire/anglais/tokenism)