Is een beter mens worden zo simpel als een beter mens worden?

Hugo Mega is een kunstenaar, yogaleraar en transformatieve levenscoach. Hij is een feministische man die gastheer is van de "masculinities" mannencirkels waar hij mannen uitnodigt om in een reis van zelfonderzoek naar authenticiteit te stappen en weg van zelfvervreemdende mannelijke gendernormen en -verwachtingen.

Zijn methodes zijn introspectief, retrospectief en progressief. Zijn werk is geworteld in conditionering en deconstructie, van zichzelf, het binaire wereldbeeld en het patriarchaat.

Ik sprak met Hugo om zijn kijk op mannelijkheid te onderzoeken.

Waar gaat uw project "masculiniteiten" over?

Het gaat over het vinden van manieren om een man te zijn, het vinden dat er een veelheid van manieren is om een man te zijn. Er is niet een sjabloon dat iemand zou moeten passen. Zo komen we samen tot onze eigen individuele mannelijke identiteit.

Het idee kwam door mijn eigen deconstructie, zowel artistiek als therapeutisch, ik ben erg bezig geweest met die scheiding tussen mannelijk en vrouwelijk in mezelf, omdat ik als verwijfde jongen ben opgegroeid. Ik dacht altijd dat mijn probleem met mezelf mijn grotere vrouwelijke kant was, dus ik heb veel tijd besteed aan het proberen om in vrede en comfortabel met mijn vrouwelijkheid te zijn.

Op een gegeven moment realiseerde ik me dat het probleem niet het vrouwelijke was, maar het mannelijke in mij. Ik had ook geconcludeerd dat ik doodsbang was voor mannen. Maar ik wilde niet meer bang zijn voor mannen. Toen verlegde ik de focus om het mannelijke in mij te gaan helen. Daardoor raakte ik geïnteresseerd in mannencirkels.

Waarom ben je deze zelf gaan organiseren?

Het was een van die noodlottige gelegenheden, ik was op de juiste plaats op het juiste moment. Ik woonde mijn eerste mannencirkel bij op een yogafestival in 2019. Daar zag ik voor het eerst dat er in een groep van 40 mannen zoveel verschillende manieren waren om een man te zijn en dat we allemaal aan dezelfde dingen leden. Ik, de oude man, het alfamannetje, de nerdy guy - we hadden het allemaal over dezelfde loskoppelingen, moeilijkheden en worstelingen.

Hoe is het mogelijk dat we, met zulke verschillende achtergronden van over de hele wereld, aan dezelfde dingen lijden? Dat zette me aan het denken over feminisme binnen het patriarchaat.

Toen ik terugkwam van die reis, voelde ik dat ik klaar was om dit te doen en dus begon ik de "mannelijkheidscirkels". Omdat ik wilde bijdragen aan een groter goed, aan een vrijere en meer collectieve en belichaamde manier om een man te zijn.

Je zei dat jullie allemaal op dezelfde dingen wezen, heb je daar voorbeelden van?

De verbinding met zichzelf, het gevoel afgesloten te zijn van de vrijheid om zichzelf te zijn, zelfs wanneer men omringd is met vrienden. De ontkoppeling met de vader en positieve mannelijke rolmodellen.

Er was ook een strijd om zich te bevrijden van de mannelijkheidscodes en richtlijnen die ons als jongens werden aangeleerd - veel kwam neer op "wat ik hoorde dat ik als jongen moest zijn".

Al deze dingen werden op verschillende manieren gezegd, maar ik heb het gevoel dat ze uiteindelijk allemaal hetzelfde resultaat opleveren. Ook al wordt het anders gezegd, ze leiden allemaal tot dezelfde conclusie - individuele onderdrukking, conditie, ontkoppeling, gebrek aan authenticiteit.

Hoe zou u mannelijkheid - of masculiniteit - definiëren?

Ik heb het gevoel dat het moeilijk is deze vraag te beantwoorden, vanwege de binaire constructie. Spreken we op een binaire manier of op een algemene manier? Ik denk dat het in het ideale geval de bedoeling is dat we het binaire deconstrueren.

Het proces waarbij ik betrokken ben, leidt meer naar manieren om mens te zijn, niet naar manieren van man-zijn versus vrouw-zijn. Dus voor mij zou ik het terugbrengen naar een manier van mens-zijn.

In die zin gaat menselijkheid voor mij over de heelheid van het zijn, vrijheid en bevrijding, echtheid. Dat is waar ik het naar toe zou brengen, zoals in mijn definitie van mannelijkheid.

Ik geloof ook dat we allemaal zowel mannelijke als vrouwelijke energieën in ons hebben. Voor mij gaat het erom dat je jezelf afvraagt: wat betekent vrouwelijk of mannelijk zijn voor mij? Wat zijn de kwaliteiten die inherent zijn aan elke kant? Om dan uiteindelijk die muur af te breken die de twee scheidt.

Voor mij komt het neer op kwaliteiten die ik in mijzelf wil cultiveren, ofwel die ik mis ofwel die ik wil transformeren of waaraan ik wil werken. Zo is er bijvoorbeeld het stereotype beeld dat het vrouwelijke meer verzorgend, zorgzaam en vriendelijk is. Maar waarom is het mannelijke dat niet? Een goede vader voor mij zou ook verzorgend, zorgzaam en aardig zijn - toch?

Veel van uw werk is gebaseerd op het deconstrueren van iemands "conditionering", kunt u uitleggen wat dat betekent?

Voor mij is conditionering een geleidelijk proces van worden, het is een veelheid van factoren die ertoe leiden dat je bent wie je nu bent.

In mijn huidige opvatting is conditionering als een reeks lagen. Een beetje zoals een ui - ergens in het midden van de ui, daar is de echte ik. Maar daarbovenop zijn er al die lagen die ik moet afpellen - of deconstrueren. "Condities" zijn die lagen. Veel condities worden doorgegeven door trauma's, overtuigingen, waarden en veel dingen waar je aan blootgesteld wordt als je opgroeit en die je - bewust of onbewust - hebt overgenomen.

Trauma heeft een spectrum, zelfs kleine gevoelens van ontkoppeling kunnen een trauma zijn. Dus het gaat allemaal om de impact die het heeft op het wezen.

Ik weet bijvoorbeeld dat ik als enig kind een mensenliefhebber ben geworden. Mijn persoonlijke trauma is geworteld in het feit dat ik me eenzaam voelde toen ik opgroeide, wanhopig op zoek naar een band.

Ik geloof sterk dat elk trauma zal leiden tot een patroon. Het mijne was dat ik mijn beste vrienden als mijn "broers" beschouwde. De onbewuste verwachtingen die ik aan deze mannen stelde om een rol te vervullen, leidde tot teleurstelling en pijn.

Ik was in een dynamiek terechtgekomen van behagen, de aardige jongen zijn, ja zeggen tegen iedereen en iedereen boven mezelf stellen. Ik voelde een verantwoordelijkheid en een plicht tegenover al mijn vrienden om mensen te behagen, te helpen, te redden en hun problemen op te lossen. Dat leidde ertoe dat ik, op 25-jarige leeftijd, het gevoel had dat ik opbrandde in mijn eigen sociale leven. Terwijl het er eigenlijk om ging dat ik naar mezelf begon te luisteren en mezelf respecteerde en grenzen begon te stellen, nee zei en daar oké mee was.

Hoe uit conditionering zich vandaag in mannelijkheid en patriarchaat?

Patriarchaat is een kader van conditionering op zichzelf. Het zegt dat mannen geacht worden te onderdrukken. Niet dat er een geschreven sjabloon is dat dit in deze woorden zegt, maar het zegt wel dat mannen sterk moeten zijn, moeten domineren, moeten voorzien in de behoeften en de touwtjes in handen moeten hebben.

Dit soort richtlijnen zet mannen ertoe aan zich tot anderen te verhouden op een manier die leidt tot racisme, kolonialisme, imperialisme - alle onderdrukking die we vandaag de dag ervaren komt voort uit deze conditionering die inherent is aan het patriarchaat, dat stelt dat mannen superieur zijn en moeten zijn aan andere wezens.

Dan heb je lagen op dit prisma, zoals de overtuiging dat een blanke superieur is aan andere mensenrassen - dat is blanke suprematie.

Hoe ga je dit alles deconstrueren?

Alle wegen leiden naar Rome. Er zijn vele manieren om het patriarchaat te deconstrueren. Mijn proces is zeer introspectief en therapeutisch. Door mezelf te deconstrueren, deconstrueer ik uiteindelijk het patriarchaat in mijzelf en daardoor ook in mijn dynamiek, relaties en hopelijk het systeem waaraan ik deelneem en dat ik hopelijk niet langer onderschrijf.

Voor mij gaat het erom te begrijpen wie je bent, waar je van gemaakt bent. Door vragen te stellen als: Wat bezielt me? Wat motiveert me? Wat beweegt me? Wat triggert me? Wat maakt dat ik op welke manier reageer?

Het gaat er echt om heel intiem met jezelf te worden, om meer en meer heel, compleet, op je gemak en in vrede te zijn met wie je bent - gebrekkig maar in opbouw - zodat we ons kunnen vertonen en meer aanwezig bij elkaar kunnen zijn en ook de ander en zijn eigen deconstructie kunnen steunen.

Kunt u het proces beschrijven dat u gebruikt in uw mannencirkels?

Alle gesprekken die we hebben komen voort uit een onderzoek waarbij ik beeldspraakoefeningen gebruik die het onderbewuste zien en begrijpen aanboren. Ik gebruik die oefeningen om een gesprek op gang te brengen en te beginnen.

Afhankelijk van het thema van de cirkel, is het een soort geleide meditatie waarbij ik een paar vragen stel en de deelnemers aandacht schenken aan het beeld dat ik voorstel. Hoe verhouden ze zich tot het beeld, wat zeggen hun emoties en gevoelens erover? Wat is de herinnering die naar boven komt? Dan gaat het erom dat we het blootleggen.

Iedereen spreekt vanuit zijn eigen ervaring, die vervolgens een beeld schept van hoe hij zich tot dat thema verhoudt. Dat kan een voorrecht zijn, kwetsbaarheid, schaamte - wat het ook is dat we ontdekken en blootleggen. Het kan heel kwetsbaar zijn, maar ook een heel versterkende ervaring.

In deze kringen cultiveren we kwetsbaarheid als een kracht en niet als een zwakte. Dit creëert soms een domino-effect, waarbij iemands kwetsbaarheid zich echt opent en de diepgang van het gesprek een stuk groter maakt.

Hoe kwetsbaarder we zijn, hoe meer we verbinding, empathie en compassie creëren.

Denk je dat mannen hun eigen golf nodig hebben van wat vrouwen hadden met feminisme?

Ik weet het eerlijk gezegd niet. Nu ik dit werk de afgelopen jaren heb gedaan, voel ik een golf van toevertrouwde mannen die naar me toe komen met dit idee van deconstructie. Als er een noodzaak is voor een golf, heb ik het gevoel dat het gebeurt. En het kan niet los worden gezien van het feminisme, want het is begonnen door het feminisme en het zijn feministen die de golf op gang hebben gebracht. Misschien is het meer gericht op de deconstructie van het patriarchaat, van jezelf. Maar ik voel dat het dezelfde golf van feminisme is.

Ik ben eigenlijk heel opgewonden op dit moment, omdat ik nu, na de confirmatie, zie dat het aantal mannen dat in mijn kringen verschijnt bijna in aantal is verdubbeld. Bij elke cirkel zijn er drie nieuwe mannen en ze blijven maar komen en komen. Er is dus zeker een golf van interesse en verlangen om te transformeren, om een betere mentale gezondheid te hebben en om anders op te treden.

In tegenstelling tot "Giftige Mannelijkheid". Hoe zou "Gezonde Mannelijkheid" eruit zien?

Ik zou het eerder willen zien als kwaliteiten van gezond mens-zijn dan als mannelijkheid. Voor mij zijn dit de grondbeginselen van menselijkheid - bewustzijn, bevrijding, kwetsbaarheid, heelheid, gebrekkig, nederig en uiterst veerkrachtig om te blijven leren van gemaakte fouten en in partnerschap met anderen.

Als ik het heb over die nederigheid en veerkracht om te blijven leren, dan gaat dat terug op het deconstrueren van het patriarchaat en het zijn van een feministische man. Het is nederig genoeg zijn om te begrijpen dat ik gebreken heb en de juiste vragen te stellen.

Hoe kan ik daar bewuster mee omgaan op een manier dat ik ruimte houd voor anderen om me te vertellen wat ik verkeerd heb gedaan? Kan ik met dat ongemak gaan zitten, wetende dat er iets is dat verkeerd gedaan is of dat anders had gekund?

Voor mij ligt deze nederigheid aan de basis van dit werk en deze manier van zijn die generatief moet zijn. Kan ik meer co-creatief zijn met wat er om me heen gebeurt? Kan ik daar meer intentioneel in zijn? Kan ik, in plaats van altijd op de automatische piloot te lopen, pauzeren om te proberen na te denken en te begrijpen?

Het gaat niet om manieren om een man te zijn, het gaat om manieren om een mens te zijn, om de kwaliteiten van een goed mens te bezitten. Er voor mezelf zijn, en er daarom ook voor de ander zijn.

Dus het werk gaat niet alleen over deconstrueren, maar ook over reconstrueren?

Ik denk niet dat alleen deconstrueren gezond is. Om te deconstrueren, moet je ook opbouwen. Het is een twee-stappen beweging, beide aspecten moeten samenwerken, het is als hard werken en rusten. Dan, doe je een beetje meer, enzovoort. Op die manier is het een progressieve taak.

Eenvoudig gezegd zie ik het als persoonlijke ontwikkeling, een reis zonder einde, die we nooit moeten willen beëindigen, want dat zou stagnatie en het einde van de groei betekenen.

Ik heb het gevoel dat mijn werk is om mannen meer verantwoordelijkheid te geven en te geven.

Ik weet dat macht een moeilijk perspectief heeft omdat mannen bevoorrecht zijn en in een machtspositie verkeren, maar dit hier is een ander soort macht. Het is empowerment door middel van agentschap, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid.

Volg Hugo Mega op Instagram