Visies op inclusie voor Nawal Ben Hamou

We hebben een ontmoeting gehad met Nawal Ben Hamou. Staatssecretaris voor Huisvesting en Gelijke Kansen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om de Brussels regionaal plan voor LGBTQIA+-inclusie dat in februari jl. werd ingediend. Het omvat 35 concrete acties om de inclusie van LGBTQIA+-personen tussen 2022-2025 te verbeteren. 

Sinds de lancering van dit plan zijn er al ontwikkelingen geweest, met name op het gebied van gezondheid (regenbooghuis voor gezondheid), huisvesting en asiel (opvangcentrum voor LGBTQIA+-jongeren, opvangcentrum voor LGBTQIA+-asielzoekers). Kunt u ons iets vertellen over deze lopende ontwikkelingen?

Ik begin allereerst met een woordje over het inclusieplan voor LGBTQIA+-mensen: In haar algemene beleidsverklaring van juli 2019 heeft de Brusselse regering blijk gegeven van haar wil om de veiligheid en de inclusie van LGBTQIA+-mensen op het grondgebied van het Gewest te verbeteren. Met de ontwikkeling en uitvoering van het Brusselse Plan voor de inclusie van LGBTQIA+'ers 2022-2025 wilde ik alle aspecten van dit thema op een gecoördineerde, transversale, transparante en doeltreffende manier aanpakken. Dit is het tweede Plan van het Gewest, dat volgt op een grondige evaluatie van het eerste Plan 2017-2020.

Dit tweede plan is voornamelijk gebaseerd op de aanbevelingen van de LGBTQIA+-organisaties die zijn verzameld tijdens de evaluatie van het vorige plan, waarin vier gebieden voor verbetering werden vastgesteld: Bestrijding van geweld en zorgen voor een doeltreffend follow-upbeleid, met name in verband met de politie en de vervolgingsautoriteiten (voor 75% van de organisaties). Uitvoering van bewustmakings- en preventiemaatregelen (voor 71% van de organisaties). Bevorderen van samenwerking, netwerkvorming en transversale acties (voor 71% van de organisaties). Verbeteren van de regelgeving (voor 67% van de organisaties).

Wat de innoverende projecten betreft die uit het plan voortvloeien, kan ik u vertellen over het toekomstige opvangcentrum dat deze zomer zijn deuren zal openen. In de regio was er een gebrek aan opvang voor bepaalde doelgroepen, zoals jonge LGBTQIA+-ers van 18 tot 25 jaar die rondzwerven en/of uit hun gezin zijn weggelopen, die meestal met sociale moeilijkheden kampen, geen sociale groep hebben waartoe ze behoren en geconfronteerd worden met een reële of verwachte afwijzing door hun familie.  

Het huidige dertigtal opvangplaatsen, hoewel financieel gesteund door het Brusselse Gewest, volstond niet om te voldoen aan de vraag naar noodopvangplaatsen voor deze jongeren. Het is ook een feit dat de Covid-pandemie en de opeenvolgende opsluitingen het geweld binnen het gezin en de vraag naar noodopvangplaatsen hebben doen toenemen. 

Reeds in 2020 schatte het Bureau voor de grondrechten dat een op de vijf LGBTQIA+-personen dakloos was, waarbij dit cijfer steeg tot een op de drie voor transpersonen en bijna 40% voor intersekse personen. De recente enquête, uitgevoerd door de Europese Federatie van nationale organisaties die met daklozen werken (FEANTSA), vestigt ook de aandacht op fenomenen van marginalisering en uitsluiting die vaak worden genegeerd met betrekking tot jonge LGBTQIA+-personen. 

Om de integratie van LGBTQIA+ personen, en in het bijzonder van jongeren, te bevorderen, moet hun fysieke en psychische integriteit worden gewaarborgd en moet worden ingegrepen voordat zij worden blootgesteld aan de talrijke problemen die met dakloosheid gepaard gaan. De toename van het aantal beschikbare plaatsen door de aankoop door het Gewest van een specifieke infrastructuur zal het mogelijk maken om aan de op dit gebied vastgestelde behoeften te voldoen. De opvang zal ook gepaard gaan met professionele ondersteuning om de heropbouw en de emancipatie van LGBTQIA+-jongeren te bevorderen. De ontwikkelingswerkzaamheden zijn aan de gang en de toekomstige exploitant staat op het punt geselecteerd te worden door een jury van professionals. De opvang zal begin 2023 officieel opengaan, maar kan deze zomer al gedeeltelijk in gebruik worden genomen om op noodsituaties te reageren. 

Ik wil het ook hebben over veiligheid. Deze week publiceerden onze partners van Brussel Preventie en Veiligheid de resultaten van een analyse over LGBTQIA +-foob geweld in het Brussels Gewest, na het mobiliseren van ongepubliceerde gegevens uit een partnerschap tussen equal.brussels, Brussel Preventie en Veiligheid en het Regenbooghuis. 

In 2020 registreerden de Brusselse politiezones slechts 34 bekeuringen voor feiten die verband houden met homofobe discriminatie. De verenigingssector en de enquête van het Bureau van de Europese Unie voor de grondrechten tonen echter een heel andere realiteit: in België vermijdt nog steeds 66% van de ondervraagden elkaars hand vast te houden om te vermijden dat ze worden aangestaard, 27% van de ondervraagden vermijdt bepaalde plaatsen in de openbare ruimte uit angst om te worden aangevallen en 42% van de ondervraagden zegt in het jaar voorafgaand aan de enquête te zijn lastiggevallen en een op de vijf trans- en intersekse personen is in de vijf jaar voorafgaand aan de enquête fysiek of seksueel aangevallen. 

Er is dus een echt zwart nummer van geweld en discriminatie. Om een betrouwbaarder beeld te krijgen van deze LGBTQIA+fobische daden, hebben we een pilootproject ontwikkeld om meldingen in te dienen bij het RegenboogHuis. 42 bijkomende meldingen, meer dan het aantal klachten ingediend in het hele Gewest, werden verzameld via dit project gefinancierd door equal.brussels en BPS. Het is de bedoeling deze dienst verder te ontwikkelen. 

Helaas komt het maar al te vaak voor dat slachtoffers van dergelijk geweld geen klacht indienen. Het indienen van een klacht is echter een essentiële handeling, ook al is het soms moeilijk. Het is ook een belangrijke stap om het geleden leed te formaliseren, om de slachtoffers in staat te stellen zichzelf opnieuw op te bouwen, om de daders te vervolgen en om hen hun verantwoordelijkheid te doen opnemen. Het indienen van een klacht is ook een militante daad, bepalend voor de gemeenschap. Want het is door het fenomeen te objectiveren en te analyseren dat we het met meer efficiëntie bestrijden. En het is op basis van een nauwkeurige opvolging van deze klachten dat we een doeltreffend preventiebeleid zullen kunnen voeren, maar ook om het optreden van de politiediensten beter op te leiden en te coördineren. 

Slachtoffers hebben het vooral over een gebrek aan vertrouwen in de politie of gevoelens van schaamte of angst. We werken aan de opvang in politiebureaus en de opleiding van agenten binnen de 6 politiezones in de regio, zoals voorzien in ons LGBTQIA+-integratieplan dat ik in februari jl. heb aangenomen. Het bestrijden van onderrapportage en het verbeteren van de monitoring van klachten zijn belangrijke acties van dit plan. 

Het bedrag van 300.000 euro werd tegelijk aangekondigd met het plan om financiële steun voor de LGBTQIA+-associatiesector te verzekeren. Hoe zal dit concreet worden vertaald?   

De vierde actie van het LGBTQIA+-integratieplan voorziet in meer financiële steun voor de LGBTQIA+-non-profitsector, waardoor LGBTQIA+-nonprofitorganisaties verscheidene nieuwe kwaliteitsprojecten zullen kunnen uitvoeren. 

Mijn administratie voor gelijke kansen, equal.brussels, lanceerde op 1 februari een eerste oproep voor projecten "gelijke kansen" voor een globaal bedrag van 1,5 miljoen euro, waarvan 230.000 euro werd toegekend aan projecten die inspelen op het LGBTQIA+-thema. Deze was gericht op non-profitorganisaties die projecten voorstelden om een groot publiek te sensibiliseren en te betrekken bij verschillende aspecten van het regionale beleid voor gelijke kansen. De andere thema's waren gelijkheid van vrouwen en mannen, bestrijding van racisme, rekening houden met handicaps, alleenstaand ouderschap en geweld tegen vrouwen. De geselecteerde projecten zijn allemaal objectief gewogen door equal.brussels. Ik zou van deze gelegenheid gebruik willen maken om onze associatieve partners eraan te herinneren dat op 1 juni een tweede ronde van projectoproepen zal worden gelanceerd. 

Wat betreft de projecten die zijn gesteund in het kader van de eerste oproep tot het indienen van projecten, die op 31 maart is afgesloten: 

Wij ondersteunen het onderzoeksproject #wecare van het Observatoire du sida et des sexualités, dat de relevantie wil evalueren van de oprichting van een specifiek gezondheidscentrum voor mensen van verschillende genders en sexualiteiten, een gezondheidscentrum dat inclusief en intersectioneel zou zijn. Er werden interviews gehouden met gezondheidswerkers en de sector van LGBTQIA+-organisaties om de behoeften en verwachtingen van patiënten beter te begrijpen. Dit onderzoek zal als input dienen voor het MACS-project onder leiding van Ex-Aequo, dat tijdelijk zal plaatsvinden in het Grandes Carmes-project, in het hart van de wijk Saint-Jacques. 

Een ander voorbeeld dat ik met u wil delen is de steun aan het Nyangazam-project: zoals bekend is België een land van onthaal voor ballingen die hun land ontvluchten omwille van hun seksuele geaardheid. Deze vluchtelingen worden nog te vaak geconfronteerd met identiteitsproblemen, maar ook met administratieve en integratiemoeilijkheden omwille van hun specifiek statuut. Dit artistiek project van theater en dans wil de mensen sensibiliseren en de aandacht vestigen op het leed dat deze mensen ver van hun land ervaren. De choreografe zal een voorstelling voorstellen die dans, theater, video en zang mengt in een interdisciplinaire voorstelling met 4 dansers van Afrikaanse origine die op hun beurt een wederzijdse aantrekkingskracht uitdrukken gemengd met schuldgevoelens over het oordeel van de maatschappij die eerst Afrikaans en dan Europees is. 

Wij steunen ook het opleidingsproject van het ASBL Epicentre, dat uit drie fasen bestaat. Allereerst de organisatie van discussiegroepen rond het thema globale en inclusieve gezondheid bij jongeren, die deel uitmaken van een gender- of seksuele geaardheidsminderheid/LGBTQIA+, van diverse sociaal-culturele origine, rond hun noden en ervaringen in verband met hun gezondheid (fysiek, mentaal, psychisch, sociaal, ...) en met de sociale determinanten ervan. Vervolgens worden discussiegroepen georganiseerd met gezondheidswerkers die hun praktische ervaringen, moeilijkheden en professionele vragen in verband met het thema zullen delen. Ten slotte zal het project "Expert.es de ma santé" aan het einde van deze ontmoetingen en kruisgesprekken uitmonden in een opleiding voor gezondheidswerkers, waarvan de inhoud de uit deze discussiegroepen getrokken lessen zal samenbrengen. 

Er is de laatste maanden ook veel gesproken over de horeca en de uitgaanswereld (getuigenis van Haron Zaanan, Balance Ton Bar). Hoe denkt u het respect en de veiligheid voor LGBTQIA+'ers in dit soort gelegenheden te garanderen? 

De behandeling van Haron Zaanan door dit horeca-etablissement is abject en onduldbaar, we kunnen dit soort gedrag dat we uit een andere tijd hebben geërfd niet langer accepteren. Wij zijn in 2022, en of deze gevestigde orde het nu goedkeurt of niet, wij hebben allen het recht ons te kleden zoals wij willen zonder ons te moeten blootstellen aan het verwijtend oordeel van sommige dwepers. 

We leven in 2022, we zijn niet meer in de Middeleeuwen, voor het geval sommigen het nog niet begrepen hebben! En dit geldt voor alle Brusselaars: vrouwen, mannen, LGBTQIA+'ers en ook alle minderheden. 

De 28e actie van het plan heeft tot doel de toeristische, culturele en uitgaanssectoren meer inclusief te maken. In dat kader zullen we positieve en zichtbare acties voeren om het gevoel te verspreiden en te versterken dat iedereen welkom is in de Brusselse publieke ruimte, ongeacht zijn geslacht, seksuele geaardheid en/of geslachtskenmerken. We zullen ook een "LGBTQIA+ welkomstdag" en een "LGBTQIA+ inclusieprijs" organiseren. Er is ook een opleiding gepland voor het personeel in deze sector. 

Ik verwijs ook naar de oproep tot het indienen van projecten "Seksuele intimidatie en seksueel geweld in het nachtleven" die op 30 april werd afgesloten en die gericht is op grootschalige initiatieven en samenwerkingsverbanden tussen Brusselse organisaties en actoren uit de sector die de etablissementen veiliger, inclusiever en zorgzamer willen maken. 

De nieuwe campagne "#sharethecolor" die voortvloeit uit de eerste actie van dit plan werd voltooid door equal.brussels en wordt nu op grote schaal uitgezonden. Hoe heeft u deze campagne voorbereid? Heeft u al feedback over deze campagne tijdens deze maand van de Pride?   

Voor de 2022 editie van de #sharethecolor campagne riep equal.brussels LGBTQIA+ mensen op om mee te werken aan de opbouw en verspreiding van de boodschap van bewustzijn en steun. Dit jaar lag de focus op de inclusie van LGBTQIA+ mensen in de Brusselse wijken. Ik wilde een breder publiek bereiken in het hart van de verschillende buurten waar LGBTQIA+ mensen wonen en werken in plaats van me te beperken tot het centrum van Brussel-Stad waar de LGBTQIA+ openbare ruimte en het sociale leven meer zichtbaar geconcentreerd is. 

#sharethecolor is gebaseerd op 4 doelstellingen:  

• Stereotypen bestrijden en taboes doorbreken die specifiek betrekking hebben op LGBTQIA+-mensen  
• Bevorderen van respect voor de diversiteit van seksuele geaardheid, genderidentiteit en seksuele kenmerken  
• opkomen voor de rechten van slachtoffers van LGBTQIA+-discriminatie, intimidatie of enige vorm van geweld door hen in staat te stellen zich de openbare ruimte eigen te maken en hen mondiger te maken  
• Bewustmaking van getuigen van geweld en discriminatie door hen de kans te bieden echte bondgenoten te worden  

De affiches zijn overal in de stad te vinden, zoals je misschien al hebt gemerkt. Ze zijn te vinden aan metrohaltes en op de zijkanten van de MIVB-trams en -bussen. De campagne is ook beschikbaar op sociale netwerken in de vorm van 8 authentieke getuigenissen van 15 seconden - die van Chloé, Louka, Emiel, Elliot, Nick, Mavi, Cannelle en Monia - gepubliceerd via Facebook, Instagram en Youtube. 

De eerste reacties zijn erg positief, we zien veel selfies waarop deelnemers hun gekleurde nagels laten zien. De verzoeken om potjes nagellak te laten bezorgen exploderen en daar ben ik erg blij mee. 

De afgelopen weken hebben enkele Vlaamse politici (Vooruit, NVA, CD&V) de diversiteit in Brussel aan de orde gesteld. Denkt u dat die grote diversiteit in Brussel eerder een obstakel of een kans is om te werken aan de inclusie van LGBTQIA+-mensen? 

Dit soort commentaar, dat grenst aan racisme, is het bekende voorrecht van conservatieven en andere vijanden van diversiteit. Ik weiger om de sociologie van Brussel door dit te enge prisma te lezen. De diversiteit van onze regio is een sterkte, geen zwakte. Diversiteit stelt verschillende gemeenschappen die niet veel gemeen lijken te hebben in staat elkaar te ontmoeten, met elkaar te praten, elkaar beter te leren kennen.  

Het is precies daarom dat we kunnen zeggen dat Brussel een inclusief gewest is. Er zijn natuurlijk, en zoals overal, problemen in verband met de integratie van holebi's in hun buurt, maar dat heeft niets te maken met de diversiteit van Brussel. Het is enkel een kwestie van opvoeding en openheid.